Macronutrients (Đa Lượng): Đạm (N), Lân (P), Kali (K) – Tác Dụng Và Cách Bổ Sung

Macronutrients (Đa Lượng): Đạm (N), Lân (P), Kali (K) – Tác Dụng Và Cách Bổ Sung

Trong canh tác nông nghiệp, việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng đa lượng (Macronutrients) là yếu tố quan trọng quyết định sự sinh trưởng và năng suất của cây trồng. Ba nguyên tố chính thuộc nhóm dinh dưỡng đa lượng là Đạm (N), Lân (P) và Kali (K) – đây là những chất thiết yếu tham gia vào các quá trình sinh lý và sinh hóa của cây. Bài viết này sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về vai trò của từng loại dinh dưỡng, cách nhận biết tình trạng thiếu hụt và phương pháp bổ sung hiệu quả.

1. Đạm (Nitrogen - N) – Chất Dinh Dưỡng Quan Trọng Nhất

Tác Dụng Của Đạm Đối Với Cây Trồng

• Đạm là thành phần chính của diệp lục tố giúp cây thực hiện quá trình quang hợp.
• Giúp cây sinh trưởng nhanh, phát triển lá xanh tốt.
• Tham gia vào quá trình tổng hợp protein, enzyme và nhiều hợp chất hữu cơ cần thiết cho sự phát triển.
• Giúp tăng sản lượng, đặc biệt quan trọng đối với các loại cây lấy lá như lúa, ngô, rau màu.

Dấu Hiệu Cây Thiếu Đạm

• Lá vàng nhạt, bắt đầu từ lá già, sau đó lan đến các lá non.
• Cây còi cọc, sinh trưởng kém, thân nhỏ yếu.
• Ra hoa, kết quả sớm nhưng năng suất thấp.

Dấu Hiệu Cây Bị Thừa Đạm

• Lá xanh đậm, mềm yếu, dễ đổ ngã.
• Cây chậm ra hoa, khó đậu quả.
• Tăng nguy cơ mắc sâu bệnh do mô mềm, dễ bị tấn công.

Cách Bổ Sung Đạm Cho Cây Trồng

• Phân bón chứa đạm phổ biến:
  • Phân ure (46% N): Tác dụng nhanh, thích hợp cho nhiều loại cây.
  • Phân amoni sulfat (SA - 21% N): Giúp tăng độ chua của đất, thích hợp cho cây cần môi trường axit nhẹ.
  • Phân đạm amoni nitrat (33-35% N): Cung cấp đạm nhanh chóng cho cây trồng.
• Thời điểm bón:
  • Giai đoạn cây con: Bón phân đạm để thúc đẩy sinh trưởng.
  • Giai đoạn trưởng thành: Giảm lượng đạm để kích thích ra hoa, kết quả.

2. Lân (Phosphorus - P) – Giúp Cây Ra Rễ Mạnh Và Kích Thích Ra Hoa

Tác Dụng Của Lân Đối Với Cây Trồng

• Thúc đẩy phát triển bộ rễ, giúp cây hấp thu dinh dưỡng và nước tốt hơn.
• Kích thích ra hoa, đậu quả, tăng chất lượng nông sản.
• Tham gia vào quá trình hình thành ADP, ATP, giúp cây dự trữ và sử dụng năng lượng hiệu quả.
• Giúp cây chống chịu tốt với điều kiện khắc nghiệt như hạn hán, rét đậm.

Dấu Hiệu Cây Thiếu Lân

• Lá có màu tím hoặc đỏ ở mặt dưới, nhất là cây con.
• Bộ rễ kém phát triển, cây còi cọc, chậm lớn.
• Cây ra hoa trễ, đậu quả kém, hạt lép.

Dấu Hiệu Cây Bị Thừa Lân

• Hạn chế sự hấp thụ của kẽm và sắt, gây mất cân đối dinh dưỡng.
• Không có triệu chứng rõ ràng như thiếu đạm hoặc kali nhưng có thể dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh vật đất.

Cách Bổ Sung Lân Cho Cây Trồng

• Phân bón chứa lân phổ biến:
  • Phân lân nung chảy: Chứa P dễ tiêu, thích hợp bón gốc.
  • Phân supe lân: Tác dụng nhanh, cung cấp P nhanh chóng cho cây.
  • Phân DAP (18-46-0): Chứa cả đạm và lân, phù hợp bón thúc.
• Thời điểm bón:
  • Giai đoạn cây con: Bón lân để kích thích rễ phát triển.
  • Giai đoạn trước ra hoa: Giúp cây ra hoa nhiều và đậu quả tốt hơn.

3. Kali (Potassium - K) – Tăng Sức Đề Kháng, Cải Thiện Chất Lượng Nông Sản

Tác Dụng Của Kali Đối Với Cây Trồng

• Cải thiện chất lượng quả, củ, hạt, giúp nông sản có màu sắc đẹp, chắc hạt.
• Tăng khả năng chống chịu với sâu bệnh, hạn hán, sương giá.
• Tăng cường vận chuyển đường và nước trong cây, giúp cây cứng cáp, chống đổ ngã.
• Hỗ trợ tổng hợp enzyme và protein, giúp cây phát triển ổn định.

Dấu Hiệu Cây Thiếu Kali

• Lá có mép vàng hoặc cháy khô, thường thấy trên các lá già trước.
• Thân yếu, dễ đổ ngã khi gặp gió mạnh.
• Quả nhỏ, chất lượng kém, dễ bị thối hỏng.

Dấu Hiệu Cây Bị Thừa Kali

• Gây cản trở hấp thu Canxi, Magie khiến cây có biểu hiện thiếu chất vi lượng.
• Ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng nếu bón quá nhiều.

Cách Bổ Sung Kali Cho Cây Trồng

• Phân bón chứa kali phổ biến:
  • Kali Clorua (KCl - 60% K2O): Phù hợp với cây lúa, cây ăn trái.
  • Kali Sunfat (K2SO4): Ít gây ảnh hưởng đến pH đất, thích hợp với cây nhạy cảm với clo.
  • Phân NPK có tỷ lệ K cao: Tiện lợi, kết hợp với các nguyên tố khác.
• Thời điểm bón:
  • Giai đoạn cây ra hoa, nuôi quả: Kali giúp quả chắc, tăng trọng lượng.
  • Giai đoạn trước thu hoạch: Cải thiện màu sắc và hương vị nông sản.

4. Kết Luận

Đạm (N), Lân (P), Kali (K) là ba chất dinh dưỡng đa lượng quan trọng nhất đối với cây trồng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng, phát triển và năng suất nông sản. Việc bón phân đúng cách, đúng thời điểm, theo nhu cầu của từng giai đoạn sinh trưởng sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, chống chịu tốt và đem lại năng suất cao.

Bà con cần theo dõi biểu hiện của cây trồng, điều chỉnh lượng phân bón hợp lý để tránh tình trạng thiếu hoặc thừa dinh dưỡng, đảm bảo canh tác hiệu quả và bền vững.